37. Sayı Yaz 2014

40,00 

Açıklama

TADIMLIK

Susuzluk, hortum, dolu, fırtına, kavurucu sıcaklar ve daha nicesi gündelik hayatımızın bir parçası olmuşken yemek kültüründen bahsetmeye devam etmek, “başka dünyaları” içimizde mümkün kılma çabasının bir uzantısı gibi de okunabilir. İçinden taze incirlerin, şerbetlerin, reçellerin, murabbaların, narların, sefertasında sürpriz lezzetlerin, çeşit çeşit baharatın, Avşa adasından tadların ve daha nicesinin geçtiği bir sayı ile yeniden karşınızdayız.

Scappi uzunca bir süredir YemekveKültür’ün sayfalarında sizlerle beraber oluyor; bu sayıda da bir mutfakta olması uygun olan aletleri sıralıyor, sadece bu aletlerin yanyanalıklarını hayal etmek bile keyifli. Scappi’nin orijinal kitabında ve yazı içinde referanslarla yer alan çizimlere önümüzdeki sayıda topluca yer vermeyi planlıyoruz.

Yemek üzerine düşüncelerimizi kışkırtan bir yazı ile Walter Benjamin, incirlerden Falerna şarabına tüm tad alma dürtülerimizi harekete geçiriyor. Mehmet Said Aydın kendi izleğindeki Hatay Meyhanesi’nde dolaştırıyor bizi; kentsel dönüşüm belleğimizin her bir mekânını ele geçirmeden Bostancı’daki bu kendi halindeki müze-meyhanede bir köşeye ilişmeliyiz. Ahmet Ünal son sayımızda başladığı yazısına bu sayıda Hitit yemeklerinin olası tarifleri ile devam ediyor. Unutulmuş halk yemekleri sülüklü çorbadan, bostan kavurmasına yine birbirinden ilginç lezzetleri hatırlatıyor. Ahmet Yılmaz ile sayfalarımıza misafir olan Gargantua, bir Rönesans gurmesi; yergi ile güldürü arasında bir yerde duran bu anlatı, günümüze kadar uzanan yaklaşık 500 yıllık bir karakter. Hayati Çitaklar yazısında performans sanatı içindeki yemek izleğini takip ediyor; Nezaket Ekici ve Marina Abramovic’in yanısıra kendi performans deneyimindeki yemek unsurunu da aktarıyor. Besteci ve koro şefi Bertan Rona, Bach’ın Kahve Kantantı’nı dinletiyor bize; “Ah! Kahvenin tadı ne kadar güzel, Binlerce öpücükten daha tatlı, Misket şarabından daha yumuşak.” Candan Türkkan Sefertası filminden hareketle Adams’ın Etin Cinsel Politikası kitabında geliştirdiği teoriye bakıyor.

Bu sayımızda da Bülent Varlık XIX. yüzyılda İstanbul’u ziyaret eden hanımların anılarından alıntılarla İstanbul sofralarından bahsetti. Gültekin Emre’nin peşinden yeme-içme günlüğü ile Kreuzberg’den Ayvalık’a geçiyoruz. Önder Küçükerman Yıldız Sarayı’ndan Boğaziçi’ne bakan 120 yıllık “Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu”nu ve sofra kültürüne katkılarını, seçkin ürünlerden örneklerle anlatıyor. Eren Akçiçek’le Türk kültüründe şerbet konusuna, Marianna Yerasimos’la da “tatlısever” Osmanlıların mutfağında yer alan tür tür reçellere ve murabbalara geçiyoruz. Romalı yazar Plinius, narı Kartaca elması “malum punica” olarak adlandırmış ve Gönül Tekin, Plinius’dan başlayarak farklı dönem ve anlatılarda narı izliyor; aktardığı her bir bilgi sayısız nar tanesi kadar özel.

Son iki sayımızda Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun’daki pilekinin yapımını, kullanımını yerinde yaptığı ziyaret ve gözlemler ile aktaran Musa Dağdeviren, bu sayıda da Giresun bölgesinden devam ederek, Ordu, Samsun ve çevresindeki pilekiyi ele alıyor. Söyleşi bölümümüzde Pelin Özer Avşa adasındaki, Meydan Lokantası’na uğruyor ve “canlı bir mutfaktan Avşa’nın hafızasına” bir yolculuğa davet ediyor bizi.

Alp Türkmenoğlu’nun, Michael Krondl’un Lezzet Fetihleri, Üç Büyük Baharat Kentinin Yükselişi ve Çöküşü kitap incelemesinin ardından sözü Yazısız sayfasına bırakıyoruz. Bir süredir her sayımızda son söz, kent meydanlarında anıtlaşan sebze, meyve, baharat gibi daha nice yemek ve mutfak ögesi; yorum sizin. Bu “heykel”lerin okumasını yaparken toplumsal yapılardan, yemeğin sembolik, kültürel anlamlarına, kamusal alan heykellerinden, imaj yaratma telaşına birçok farklı noktayı aynı anda düşünebiliriz. Bir sonraki sayımıza kadar keyifli okumalar …

İçindekiler

Sör Bartolomeo’nun Çırağı Giovanni ile konuşmaları (5.bölüm) – Bartolomeo Scappi
Yemek  – Walter Benjamin
Su gibi geçen zaman mıdır Hatay’da? – Mehmet Said Aydın
Tanrı ve insan mutfağı: Anadolu’nun yazıya geçirilmiş ilk yemek tarifleri üzerine bir araştırma (2.bölüm) – Ahmet Ünal
Unutulmuş halk yemeklerinden yedi tarif – Musa Dağdeviren
Bir Rönesans gurmesi: Gargantua – Ahmet Yılmaz
Yemek, performans sanatı ve uyuşmazlık – Hayati Çitaklar
Johann Sebastian Bach ve Kahve Kantantı – Bertan Rona
Et, ot ve sefertasında hayatlar… – Candan Türkkan
Kadınların gözüyle İstanbul sofraları – Bülent Varlık
Oradan buradan yeme-içme günlüğü (4) – Gültekin Emre
Bilmece mutfağı – Süleyman Bulut
120 yıllık Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu ve dönemin sofra kültürüne katkıları – Önder Küçükerman
Türk kültüründe şerbet (1.bölüm) – Eren Akçiçek
Osmanlı mutfağında reçeller ve murabbalar – Marianna Yerasimos
Nar – Gönül Tekin
Pileki: Ekmek dibeği kabının içinde pişirilen yemek (3.bölüm) – Musa Dağdeviren
Dişlerim var iken yemek isterim – Karacaoğlan
Canlı bir mutfaktan Avşa’nın hafızasına suni teneffüs – Pelin Özer
Çimdik  – Süleyman Bulut
“Üzüm suyunun şaraba dönüşmesi ibadettir” – Zeliha Özkan
Baharat kokulu yolculuklar – Alp Türkmenoğlu